TÜRK DESTANLARINDA ŞAMANİSTİK UNSURLAR

Şamanizm, Türk kültür tarihimizin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Şamanizm, Türk dini-mitolojik sistemini derinden etkilemiştir.  Geçmişte yazıya alınmayan birçok mitolojik metin,  şaman anlatılarıyla günümüze  ulaşmıştır.  Şaman,  toplumun kozmogonik,  mitolojik görüşlerini irticalen  söylemiştir.  Bu bağlamda şaman,  sadece bir aktarıcı değil;   metinlerin aktarımında üzerinde yaptığı değişikliklerle metinleri tashih edici, değiştiricidir.  Şaman, bütün doğayı iyi ve kötü ruhların etkisinde görür. Şaman dünyasında, zaman ve mekan kavramları yoktur. Şaman öteki aleme seyahat ederken mekan kavramı anlamını yitirir, zamanı  değiştirir. Ölümü çevirmekle,  zamanı  durdurur.  Şamanlık seanslarında şaman,  zamanı  ve   mekanı kolayca  aşar.  Davulunda  da  mekanların  ve  zamanların  tasvirleri  yer  alır.  Şamanın   Dünya görüşünün özünde, Türk mitolojik sistemi vardır. Orta Asya şaman geleneğinde, Korkut Ata  şamanların patronu, kopuzun mucidi, akınların ve jırcıların piridir. Şaman, varlığına inanılan  ruhlar, tanrılar ve insanlar arasında aracılık yapan kişidir.  Ruh inancı, şamanlığın en belirgin özelliklerinden  birini  oluşturur.  Şamanizm'e  göre  dünyada,  bütün  nesnelerin  ruhu  vardır.

Bitkilerin, hayvanların, ağaçların, kayaların, dağların, rüzgarın, yağmurun ve bunlar gibi adını  sayabileceğimiz  her şeyin ruhu vardır. Aynı  şekilde insan da  maddi bir bedenden ve bir de ruhtan  oluşur. İnsan doğayla bir bütün içinde  yaşamasını  ve doğadaki her şeye karşı saygılı olmasını  gerektiren bir felsefi tutum sergilemelidir. Şamanlığın yapısı bu düalist yorumlama çerçevesinde   oluşur.  Şaman,  bu görünen  dünya  ile  sıradan  insanların  göremediği  dünya arasında, ruhlarla  iletişime geçebilen ve bu iki dünya  arasındaki  sorunları çözmekle  görevli kişidir.  Şaman,   istediği  zaman  ruhuyla  diğer  dünyalara,  ruhların  arasına  seyahat  edebilen kişidir.