ROL KURAMI VE TÜRKÇEDE KONUSAL ROLLER

Rol Kuramı ve Türkçede Konusal Roller

Bu kitap, Evrensel Dilbilgisinin Yönetim ve Bağlama Kuramıyla birlikte bir alt kuram olarak ortaya çıkan ve Küçülcü Çizgiye (Minimalist Program) gelinceye kadar üzerinde çeşitli çalışmalar yapılan Rol Kuramını genel hatlarıyla tanıtmaktadır. Bu kitapta açıklama ve örneklemeler ağırlıklı olarak Türkçe üzerinden yapılmıştır. Bu dogrultuda, Turkçeye ilişkin 16 konusal rolden oluşan bir döküm yapılmış ve bu dökümün üzerinde bütün rolleri açıklayabilecek ayırıcı özellik ve değiştirgenlere yer verilmiştir. Bu çalışmada, rol dökümünü biçimlendirip olgunlaştıran iki temel güdü belirleyici olmuştur. Bunlardan ilki "gereksiz rol şişirmesinden kaçınmak”, ikincisi ise "aşırı genellemelerden kaçınmak" biçiminde özetlenebilir. Bu iki temel güdülenme, Türkçe rol etiketlemelerinde kolaylık sağlayacağı gibi, tipolojik anlamda da işe yarar karşılaştırmalar yapabilme olanağı sunacaktır. Rollerle ilgili alanyazına katkı sunması amacıyla bu kitapta, öneri niteliğinde bir model de tanıtılmıştır: İlkörnek Devindiricİ Rol Modeli. İlkörnek ve doğuştancı yaklaşımı barındıran bu model, devinim olgusu odağında bir sınıflandırma sunmaktadır.