BİR YOLCULUĞUN HİKÂYESİ: YÛSUF U ZÜLEYHÂ MESNEVİSİNDE KEMÂLÂT (PSİKANALİTİK BİR İNCELEME)

Çalışmaya konu olan Hamdullah Hamdî’nin Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi, Türk edebiyatının bu konuda yazılmış en güzel mesnevi eseri seçilmiştir. Şairin kendi hayat hikâyesi ile ilişkilendirdiği bu eser, yoğun duygularla yoğrulmuş olmakla beraber güçlü bir tahkiye ile kahramanların beşerî aşktan ilâhî aşka geçişleri ve bu geçişte yaşadıkları içsel değişimler, hikâyenin kahramanları üzerinden başarılı bir şekilde aktarılmıştır. Bu aktarım yapılırken arkaik unsurlardan faydalanılmış, Kur’ân’nın sunduğu realist anlatım mitolojik bir havaya büründürülmüştür. Duygu yoğunluğunun ve kişilerin psikolojilerinin detaylıca verildiği bu metinde psikanalitik inceleme yöntemiyle kahramanların derunundaki yoğun kolektif duygu ve davranışların bilimsel olarak gün yüzüne çıkarılması önem arz etmektedir. Yûsuf u Züleyhâ’nın taşıdığı arkaik unsurlardan dolayı analitik psikolojinin önemli bir esası olan arketipsel sembolizmin aşama motifleri mesnevi üzerinde tespit edilmeye çalışılmıştır.